Znaczenie przysłówka

Przysłówek bywa niesforny. Wymyka się spod naszej kontroli i nie możemy go ze zdania wyłowić. Najpierw trafiamy na przymiotniki, potem mylimy go z przyimkiem (który też zaczyna się na prz-). A wystarczy jedynie spytać: jak? gdzie? kiedy?

Przysłówek jest wyrazem, który oznacza:
- różne okoliczności, np. sposób wykonania czynności: chwytam jak? wolno, jej miejsce: mieszkam gdzie? daleko i czas: ściągałem kiedy? wczoraj;

- stopień właściwości przedmiotu lub czynności, np. wyjątkowo sympatyczny chłopak , bardzo czarny kałamarz;

- jakość czynności, np. spał smacznie oraz stopień natężenia cechy: ciszej słychać.

Przysłówki są wyrazami najbardziej zbliżonymi do odmiennych części mowy, ponieważ:
- wiele z nich stopniuje się, podobnie jak przymiotnik,
- są wyrazami samodzielnymi, tzn. stanowią w zdaniu całość znaczeniową i pełnią w nim różne funkcje, np. okoliczników.

Wiele przysłówków pochodzi od przymiotników:

Przymiotnik	Przysłówek
dobry	dobrze
ładny	ładnie
wyjątkowy	wyjątkowo
szybki	szybko
płynny	płynnie
mocny	mocno
lekki	lekko

Ćwiczenie:
Od każdego z poniższych przymiotników utwórz przysłówek oraz dopisz do niego przysłówek przeciwstawny według wzoru:

suchy - sucho - mokro

barwny - -
biały - -
jasny - -
trudny - -
słony - -
prosty - -

Przysłówki pochodzące od przymiotników to przysłówki odprzymiotnikowe. Tylko one podlegają stopniowaniu.

Stopniowanie przysłówków

Przyjrzyjmy się tabelom stopniowania przysłówków i zawartym w nich przykładom:

Stopniowanie regularne

Stopień
Równy	lekko	daleko	blisko
Wyższy	lżej	dalej	bliżej
Najwyższy	najlżej	najdalej	najbliżej

Stopniowanie nieregularne

Stopień
Równy	dobrze	źle	dużo
Wyższy	lepiej	gorzej	więcej
Najwyższy	najlepiej	najgorzej	najwięcej

Stopniowanie opisowe

Stopień
Równy	szorstko	cierpko	sucho
Wyższy	bardziej szorstko	bardziej cierpko	bardziej sucho
Najwyższy	najbardziej szorstko	najbardziej cierpko	najbardziej sucho

Przysłówki wyróżniają różne stopnie natężenia cech:
Gdy urządzano zawody, okazało się, że Zosia biega szybko, Karol szybciej, ale Jasiek robi to najszybciej.
Ojciec czule pożegnał Kaśkę, matka uczyniła to czulej - pogłaskała ją po głowie, a najczulej pożegnała wnuczkę babcia..

---

Zadania

Zad. 1.
Przekształć przymiotniki na przysłówki odprzymiotnikowe a rzeczowniki na czasowniki.

Wzór: uczciwe postępowanie - uczciwie postępować.

mistrzowskie czytanie -
lekkie chodzenie -
niewyraźne mówienie -
przewlekłe chorowanie -
nieuczciwe granie -
interesujące rozprawianie -
bezinteresowne pomaganie -
szybkie ostrzeżenie -
niezbite dowodzenie -
czułe pożegnanie -

Zad. 2.
Dokonaj stopniowania następujących przysłówków:

Równy	ciepło	mokro	wolno	mało
Wyższy
Najwyższy